Dbaj o siebie –zmierz swoje ciśnienie tętnicze i kontroluj je!

Nadciśnienie tętnicze - czym jest ciśnienie krwi? Jakie są objawy oraz przyczyny nadciśnienia? Do czego może prowadzić nadciśnienie? Jak leczyć nadciśnienie? Dostępne statystki są wstrząsające, a zarazem przerażające. Ponad 1/3 dorosłych Polaków cierpi na nadciśnienie. Co gorsza – wielu z nich nawet o tym nie wie.

Nadciśnienie tętnicze – najważniejsze informacje:

• ciśnieniem tętniczym nazywamy siłę z jaką krew działa na naczynia krwionośne,
• wysokość ciśnienia mierzona jest z użyciem ciśnieniomierza i wyrażona jest w milimetrach słupa rtęci [mm Hg],
• wysokość ciśnienia zmienia się z wiekiem jak i w ciągu dnia, w zależności od podejmowanych czynności w danym momencie,
• objawy w wielu przypadkach nie występują, przez co nadciśnienie tętnicze nazywane potocznie jest cichym zabójcą,
• nadciśnienie tętnicze nieleczone może prowadzić do wielu powikłań, innych chorób, a nawet śmierci.

Nadciśnienie tętnicze (w skrócie NT) zgodnie z informacją podaną przez Światową Organizację Zdrowia nadal pozostaje wymieniane jako najpowszechniejsza i pierwsza przyczyna skutkująca przedwczesnymi zgonami. Ze względu na częstotliwość występowania nadciśnienia tętniczego wśród społeczeństw krajów wysokorozwiniętych jest ono obecnie uznawane za bardzo poważną chorobę cywilizacyjną.  

Ciśnienie tętnicze – czym jest?

Ciśnienie tętnicze (w skrócie CT) jest siłą z jaką krew naciska na naczynia krwionośne. Podczas skurczu mięśnia sercowego następuje wypchnięcie krwi do naczyń tętniczych, przez co możliwym jest dostanie się jej do każdego narządu w organizmie człowieka. Ciśnienie krwi stanowi niezmiernie istotny parametr wykorzystywany do oceny stanu zdrowia. Ciśnienie krwi zależne jest od:

• siły, z jaką krew jest pompowana przez serce do naczyń krwionośnych, 
• poziomu elastyczności ścian naczyń krwionośnych.

Ciśnienie tętnicze – klasyfikacja

Krążenie krwi w naczyniach krwionośnych  pod pewnym ciśnieniem pozwala na dostarczenie tlenu oraz substancji odżywczych do narządów w całym organizmie człowieka. Istotna jest tutaj zatem wartość wspomnianego ciśnienia. Ciśnienie tętnicze może przyjmować różne wartości, co warunkowane jest wieloma czynnikami. Może ono zmieniać się zarówno ze względu na wiek jak i ze względu na to co robimy w danym momencie (w trakcie wysiłku fizycznego bądź pod wpływem emocji). Określane jest ono za pomocą dwóch wartości:

• ciśnienie skurczowe – poziom nacisku krwi na naczynie krwionośne podczas skurczu serca, a więc wtedy gdy jest ono najwyższe,
• ciśnienie rozkurczowe - poziom nacisku krwi na naczynie krwionośne podczas gdy serce pozostaje w fazie spoczynku, a więc pomiędzy skurczami, w tzw. rozkurczu serca. Jest to najniższa wartość jaką osiąga ciśnienie.

Pomiar ciśnienia krwi jest wyrażany w milimetrach rtęci, co zapisywane jest w formie mmHg. Zgodnie z wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Nadciśnienia tętniczego jak i Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego prawidłowe i optymalne ciśnienie tętnicze to takie, którego poziom nie przekracza 140 mmHg podczas skurczu serca i 90 mmHg podczas rozkurczu. 

Nadciśnienie tętnicze – co oznacza?

Nadciśnienie tętnicze obecnie uznawane jest za chorobę stanowiącą największe zagrożenia dla życia. Jest to choroba przewlekła, a więc wymagająca stałego oraz długotrwałego leczenia. Nadciśnienie tętnicze jest schorzeniem układu krążenia. Jest to stałe bądź okresowe podwyższone ciśnienie krwi. O nadciśnieniu tętniczym mówimy, gdy jest ono podwyższone podczas skurczu serca– minimum 140 mmHg i/lub podczas  rozkurczu serca - 90 mmHg. Wówczas nadciśnienie jest stosunkowo lekkie. Im wyższy poziom ciśnienia krwi, tym większe powody do obaw. 

Jakie są objawy nadciśnienia tętniczego?

Jak się okazuje, w większości przypadków osoby cierpiące na nadciśnienie tętnicze nawet nie zdają sobie z tego sprawy. Otóż, wiele z nich nie odczuwa żadnych specyficznych objawów i dolegliwości, w związku z czy nadciśnienie tętnicze nazywane jest potocznie cichym zabójcą. 

Objawy wysokiego ciśnienia przepływu krwi zazwyczaj są obecne, a przy tym widoczne dopiero podczas wysokiego skoku ciśnienia w organizmie. Nie jest to jednak zasada. Bywa i tak, że sygnały nadciśnienia w niektórych przypadkach nie pojawiają się w ogóle. Bardzo często osoby, które chorują na nadciśnienie tętnicze dowiadują się o tym przypadkowo, np. podczas rutynowych badań czy też badań przeprowadzonych celem rozpoznania innej choroby. To co może wskazywać na nadciśnienie tętnicze, a zarazem powinno zwrócić szczególną uwagę to:

• bóle i zawroty głowy,
• uderzenia gorąca,
• uczucie kołatania serca,
• bezsenność,
• potliwość,
• zaczerwienienie twarzy,
• spadek i obniżona sprawność, zarówno fizyczna jak i psychiczna,
• duszności,
• nudności i wymioty,
• krwawienia z nosa,
• zimne dłonie i stopy.

Ludzki organizm często wysyła pojedyncze sygnały, wskazujące na chorobę układu krążenia krwi. Nasilanie się objawów jak i powstawanie nowych ma miejsce zazwyczaj wraz z rozwojem choroby. Brak objawów w przebiegającej chorobie, a w rezultacie brak świadomości o jej istnieniu powoduje, że takie osoby przez wiele lat nie podejmują wizyty u specjalisty. To zaś wyklucza szansę rozpoznania choroby, postawienia diagnozy, a w końcu odpowiednio szybkiej reakcji i wdrożenia leczenia, co stanowi bardzo duże niebezpieczeństwo dla życia. Nieleczone nadciśnienie tętnicze może skutkować wieloma innymi chorobami i powikłaniami, mianowicie:

• zaburzenia funkcjonowania nerek,
• obniżenie sprawności intelektualnej,
• deficyty czuciowe bądź ruchowe,
• zaburzenia widzenia,
• obrzęki na kończynach,
• szybsze męczenie się.

Na jakie zagrożenia są narażone osoby u których obecne jest nadciśnienie tętnicze?

Choroby układu krążenia krwi, w tym nadciśnienie tętnicze stanowią bardzo duże zagrożenie dla naszego zdrowia, powodując powstawanie innych chorób, które mogą nawet doprowadzić do śmierci. W szczególności, nadciśnienie krwi jest bodźcem do występowania schorzeń układu sercowo-naczyniowego, wśród których najpoważniejsze oraz najniebezpieczniejsze to:

• zawał mięśnia sercowego,
• udar mózgu,
• tętniak aorty,
• choroba niedokrwienna serca,
• niewydolność nerek,
• miażdżyca,
• przerost mięśnia lewej komory.

Jak wygląda leczenie nadciśnienia tętniczego?

Wśród metod leczenia nadciśnienia tętniczego można wyróżnić dwie zasadnicze kategorie, tj. leczenie farmakologiczne i niefarmakologiczne. To pierwsze sprowadza  się do przyjmowania leków przepisanych przez lekarza. Leczenie niefarmakologiczne natomiast jest nieco bardziej złożone i polega najogólniej mówiąc  na zmianie trybu życia. Otóż, wprowadzenie do życia kilku zasad zdrowego funkcjonowania może mieć pozytywne efekty podczas leczenia nadciśnienia. Przede wszystkim:

• zadbaj o odpowiednią masę ciała! Okazuje się, że nadwaga wpływa na rozwój i pogłębianie się nadciśnienia tętniczego. Przeprowadzone badania udowodniły, że u osób z nadciśnieniem obniżenie masy ciała może mieć korzystny efekt i pomóc w obniżeniu ciśnienia,
• ogranicz spożycie alkoholu do minimum!
• nie pal! Palenie nie tylko sprzyja rozwojowi nadciśnienia, ale i również ma wiele innych negatywnych skutków,
• ćwicz regularnie! Najlepiej w tej sytuacji sprawdzi się trening o umiarkowanej intensywności – np. szybki spacer czy pływanie, (Pamiętaj! Przed przystąpieniem do ćwiczeń – skonsultuj się ze swoim lekarzem!)
• ogranicz spożycie soli kuchennej do minimum – maksymalnie 6g w ciągu doby! Możesz ją zastąpić innymi ziołami i przyprawami (bez soli),
• wyposaż swoją dietę w ryby, owoce oraz warzywa. Ogranicz natomiast spożywanie tłuszczów zwierzęcych,
• wprowadź do swojej codziennej diety produkty bogate w potas! Jak się okazuje, dotychczasowe badania wykazały, że u chorych na nadciśnienie wprowadzenie do diety potasu skutkowało rzadszym występowaniem powikłań na płaszczyźnie układu krążenia. Idealnym źródłem potasu są w szczególności pomidory, buraki, banany, czosnek, ryby, szpinak, fasola,
• zwiększ spożycie ilości produktów bogatych w wapno oraz magnez!  Produktami zawierającymi wapno są w szczególności jaja, ryby oraz mleko. Dobry źródłem magnezu natomiast są warzywa zielone, produkty zbożowe oraz kakao,
• unikaj stresu!
• kontroluj poziom ciśnienia! Wyposaż się w urządzenie do pomiaru ciśnienia – zakup ciśnieniomierz!

Monitoruj ciśnienie w domu!

Jak już wiemy nasze ciśnienie krwi zmienia się nawet w ciąg dnia – zależne jest to od tego co się wokół nas dzieje (emocji) oraz tego co w danym momencie robimy. Dla wielu z nas wizyta u lekarza często wywołuje stres i inne uczucia, które mogą sprawić, iż osiągnięty w drodze pomiaru ciśnienia wynik może być nieco zniekształcony. W domowym zaciszu z pewnością wielu z nas będzie czuło się bardziej komfortowo, a co ważniejsze bez stresu! Monitorowanie ciśnienia tętniczego wówczas może być bliższe prawdzie, niż te przeprowadzone u lekarza czy na szybko w innym punkcie, np. w aptece. Mierzenie ciśnienia jest bardzo proste, i co nie mniej ważne – odpowiednie na każda kieszeń. Zakup aparatu do mierzenia ciśnienia to koszt około kilkudziesięciu złotych. 

Jak prawidłowo zmierzyć ciśnienie samodzielnie z wykorzystaniem ciśnieniomierza?

Samodzielny pomiar ciśnienia jest czynnością prostą i nie wymagającą dużo czasu. W celu dokonania pomiaru ciśnienia w domowym zaciszu należy przestrzegać kilku podstawowych zasad:

• przyjmij pozycję siedzącą przez 5 minut zanim przeprowadzisz pomiar– pomiar ciśnienia powinien zostać wykonany podczas spoczynku,
• zadbaj o to by, pomiar został przeprowadzony w odpowiednich warunkach – w temperaturze pokojowej w miejscu, w którym nie czujesz się zestresowany,
• nie pij alkoholu przed dokonaniem pomiaru,
• nie spożywaj posiłku bezpośrednio przed pomiarem,
• nie pal papierosów przez zmierzeniem ciśnienia,
• wybierz odpowiedni sprzęt, dostosowany w szczególności pod względem rozmiaru – odpowiednio gruba średnica mankietu, im szersze ramię tym szerszy mankiet,
• podczas wykonywania pomiaru po raz pierwszy, przeprowadź go na obu ramionach. Kolejne pomiary natomiast wykonuj na ramieniu, na którym ciśnienie było wyższe. Jeżeli ciśnienie okazało się być jednakowe na obu ramionach, wówczas dokonuj pomiarów na ręce niedominującej, a  więc u praworęcznych po stronie lewej,
• w trakcie pomiaru przyjmij, pozycję siedzącą, przy czym łokieć ręki, na której przeprowadzane jest badanie oprzyj na twardej powierzchni, tak by ramię znalazło się na wysokości serca. 
• przeprowadź badanie zgodnie z ulotką dołączoną do aparatu służącego do pomiaru ciśnienia.