Dowiedz się wszystkiego o żylakach, i zacznij o siebie dbać

Żylaki są problemem z jakim boryka się wielu z nas. Rozległość tego schorzenia wśród społeczeństwa szacuje się na około 60%, a więc częstotliwość ich występowania jest stosunkowo wysoka. Co ważne, żylaki mogą pojawić się u każdego bez względu na wiek czy płeć, a zatem zarówno u osób starszych jak i młodych oraz u kobiet jak i u mężczyzn. 

Dla wielu z nas nasz wygląd jest nie tylko tym co widzimy i co widzą inni, ale też odzwierciedleniem tego jak się czujemy, w tym naszej pewności siebie.  Jak się okazuje, żylaki wciąż stanowią problem, z którym boryka się duża część społeczeństwa. Są one nie tylko czymś dla nas wstydliwym i co chcemy ukryć, lecz mogą być również przyczyną innych powikłań zdrowotnych i dolegliwości. Zatem, są one powodem problemów zarówno w sferze psychicznej jak i fizycznej. Obecna medycyna i dotychczasowe badania naukowe pozwoliły na opracowanie metod, które pozwalają na walkę z żylakami.  Jednakże, ważny jest moment rozpoczęcia walki ze schorzeniem. Oczywiście, im szybciej rozpoczniemy terapię tym większa szansa na uzyskanie zadowalających efektów.  

Ważnym jest zatem uświadomienie sobie czym są żylaki oraz jak powstają, jakie są ich pierwsze objawy, przyczyny powstawania, do czego może prowadzić nieleczona niewydolność żylna czy też jakie są stopnie zaawansowania żylaków.

Czym są żylaki i jak powstają?

Żylaki są wyczuwalnymi pod skórą poszerzonymi żyłami, które najczęściej są większe niż 3 mm. Są one wynikiem przebiegu przewlekłej niewydolności krążenia żylnego.  Czym zaś jest przewlekła niewydolność krążenia żylnego? Najprościej mówiąc, jest to zaburzenie, które objawia się trudnościami we właściwym odpływie krwi z kończyn dolnych w górę - do serca, co jest następstwem nieprawidłowego działania zastawek żylnych. Jest to zaburzenie, którego  podłożem są wady funkcjonowania układu żylnego. Żylaki kończyn dolnych w zdecydowanej większości przypadków są efektem dysfunkcji zastawek żylnych, których nieprawidłowe działanie prowadzić w dalszej kolejności może do tzw. refleksu żylnego trzech żył powierzchniowych, w tym przednich naczyń żyły odpiszczelowej, żyły odstrzałkowej oraz żyły odpiszczelowej dużej.

Najpowszechniejszym powodem powstawania żylaków są predyspozycje genetyczne. Jeżeli nasze zastawki żylne nie funkcjonują prawidłowo i są uszkodzone, wówczas krew transportowana z nóg do serca cofa się i dochodzi do tworzenia refleksu. Podczas, gdy ciśnienie krwi wzrasta, nacisk krwi na ścianki żył stopniowo zwiększa się, skutkując ich rozszerzaniem. Warto zaznaczyć, że rozciągnięte naczynia krwionośne nie wracają już do swoich wcześniejszych kształtów.  Zaburzenia układu żylnego wchodzą w coraz głębszy stan, niewydolność żył zwiększa się, zaś w obszarach w których dochodzi do rozciągania żył – tworzą się niebiesko-fioletowo-sine uwypuklenia widoczne na skórze nóg, zwane żylakami.  Jeżeli dodamy do tego jeszcze niewłaściwy  tryb życia, sprzyjający rozwojowi zmian skórnych, a w szczególności brak ruchu, który powoduje, że krew przez długi czas pozostaje w żyłach dolnych kończyn (brak wzmacniania naszych mięśni) wówczas ryzyko powstawania żylaków jest większe.  

Żylaki – jakie są pierwsze objawy?

Początkowa faza rozwijania żylaków jest praktycznie nie do wykrycia. Powodem tego stanu rzeczy jest to, że w większości przypadków ten etap przebiega nie wykazując żadnych objawów świadczących o zaburzeniach żylnych. Po pewnym czasie, wraz z rozwojem i pogłębianiem się choroby widoczne jak i odczuwalne są pierwsze symptomy wskazujące na nieprawidłowości układu żylnego. To co powinno zwrócić naszą uwagę i wskazywać na możliwość powstawania żylaków to przede wszystkim:

• uczcie drętwienia oraz mrowienia w nogach, 
• uczucie ciężkości nóg, 
• obrzęk na długości nóg, 
• zespół niespokojnych nóg,
• uporczywy i nieustępliwy ból nóg, (zwłaszcza na wysokości łydek) nasilający się zazwyczaj w nocy. 

Dodatkowo, objawy nasilają się (zwłaszcza odczuwalność bólu i dyskomfortu) w skutek dłuższego przyjmowania pozycji stojącej. W przypadku kobiet ból może się również pogłębiać w trakcie bądź przed miesiączką. Wszystkie wymienione objawy mogą powodować problemy z poruszaniem się oraz wykonywaniem najprostszych czynności życia codziennego. Ponadto, z widocznych gołym okiem objawów są obrzęki  na długości kończyn dolnych. Wraz z postępowaniem choroby mają miejsce nowe, dotychczas niewidoczne objawy. Chodzi w szczególności o żyły, które stają się widoczne na naszej skórze, często wyczuwalne palcami ze względu na ich puchnięcie i poszerzanie. 

Przyczyny powstawania żylaków oraz czynniki zwiększające ryzyko ich występowania 

Przyczyny powstawania żylaków nie są jednoznaczne i nie zostały jeszcze do końca poznane. Do najważniejszych przyczyn ich powstawania zalicza się przede wszystkim schorzenia układu żylnego, w tym w szczególności dysfunkcję zastawek żylnych. Fundamentalną przyczyną chorób układu żylnego są również bez wątpienia uwarunkowania genetyczne. To są dwie podstawowe przyczyny. Istnieją jednak inne dodatkowe czynniki, które sprzyjają rozwijaniu się tego schorzenia. Za czynniki zwiększające ryzyko występowania żylaków podaje się takie jak płeć żeńska. Otóż, okazuje się, że niewydolność krążenia żylnego częściej diagnozowana jest wśród kobiet. Co więcej, każda kolejna ciąża powoduje większą podatność na choroby układu żylnego. Powodem jest wzrost ciśnienia krwi oraz jej objętości w żyłach, a także wszelkie zaistniałe zmiany o podłożu hormonalnym. Dodatkowo, czynnikiem zwiększającym ryzyko chorób układu żylnego jest wiek, a dokładniej wiek podeszły. Otóż, wraz z upływem lat częstotliwość występowania żylaków zwiększa się. Do pozostałych czynników zalicza się również:

• siedzący tryb życia, 
• nadwagę i otyłość,
• płeć – okazuje się, że kobiety chorują 5 razy częściej niż mężczyźni,
• nieodpowiednią dietę (uboga w błonnik oraz witaminę C),
• niewłaściwą odzież, która zbyt mocno uciska ciało,
• długotrwałe przebywanie w pozycji stojącej, najczęściej ze względu na rodzaj wykonywanej pracy, np. fryzjerzy czy osoby pracujące w punktach gastronomicznych,
• dźwiganie ciężarów,
• chodzenie na wysokich obcasach,
• długotrwałą pracę warunkach, w których panuje wysoka temperatura,
• palenie papierosów, 
• nadużywanie alkoholu.

Do czego może prowadzić nieleczona niewydolność krążenia żylnego? A więc czym grożą żylaki?

Żylaki nie są jedynie problemem natury estetycznej oraz obniżenia komfortu życia. Otóż, poza tym, że uwypuklenia widoczne na naszej skórze są z jednej strony powodem uczucia wstydu i chęci ich ukrycia, zaś z drugiej odczuwalnego bólu i dolegliwości w kończynach dolnych to nieleczone mogą  skutkować innymi powikłaniami, wśród których za najczęstsze podawane są:

• nadciśnienie żylne,
• obrzęki,
• opuchlizna nóg,
• przebarwienia skóry,
• stany zapalne i włóknienie, skóry.

Zaawansowany stan niewydolności krążenia żylnego może prowadzić do pęknięć żylaków, czego następstwem najczęściej jest krwotok. Krwawienie pękniętego naczynia krwionośnego jest zazwyczaj bardzo rozległe i obfite, przez co trudne również do zahamowania. Wówczas, jest to stan, który zagrażać może nawet naszemu życiu.

Czy mam żylaki? – jakie są obecnie sposoby na ich wykrycie.

Specjalistą odpowiedzialnym za leczenie dolegliwości takich ja żylaki jest flebolog. Pierwszym krokiem jest  wykonanie przede wszystkim USG Dopplera, celem weryfikacji tego, czy zastawki żylne nie są uszkodzone. Kolejne etapy obejmują przeprowadzenie badań diagnostycznych, wśród których do najpopularniejszych i najczęściej wybieranych należy m. in. warikografia. Wówczas, do naczyń krwionośnych pacjenta jest wprowadzana specjalna substancja cieniująca, co pozwala na identyfikację uszkodzonych żył. Inną metodą badania chorób żył jest termografia ciekłokrystaliczna. Owe badanie polega na umieszczeniu na stopie osoby badanej płyt ciekłokrystalicznych. 

Klasyfikacja żylaków

Do klasyfikacji żylaków powszechnie wykorzystywana jest skala CEAP, która w ocenie uwzględnia objawy kliniczne (C – clinical), etiologiczne ( E – etiological),  anatomiczne (A – anatomic) oraz patofizjologiczne (P - Pathophysiological dysfunction).

Skala CEAP stopień zaawansowania schorzenia ze względu na objawy kliniczne określa na podstawie siedmiu poziomów:

• C0 – brak widocznych,
• C1 – teleangiektazje, żyły siatkowate,
• C2 – żylaki,
• C3 – obrzęki bez zmian skórnych,
• C4 – zmiany skórne przypisywane chorobie żył w tym przebarwienia, wypryski, 
• C5 – zmiany skórne z poprzednich grup i ślady z zagojonym owrzodzeniem, 
• C6 – zmiany skórne wymienione w powyższych punktach plus czynne owrzodzenia żylne.

Etiologia żylaków natomiast uwzględnia 3 czynniki postrzegane jako powodujące zaburzenia układu żylnego, mianowicie:

• Ec – zmiany wrodzone,
• Ep – zmiany pierwotne, których przyczyna powstania nie jest znana, 
• Es – zmiany nabyte, np. pourazowe.

Podział anatomiczny zgodny ze skalą CEAP wyróżnia żyły:

• As – powierzchowne
• Ad – żyły głębokie
• Ap - oraz żyły przeszywające

Do określenia zmian stopnia zaawansowania zmian żylnych ze względu na ich patofizjologię skala CEAP uwzględnia:

• Pr – refluks,
• Po – niedrożność,
• Pr,o – refluks i niedrożność.